Bez względu na to czy mówimy o uzależnieniu od alkoholu, narkotyków czy uzależnieniach behawioralnych, w każdym z tych przypadków proces wychodzenia z nałogu jest trudny i długotrwały. Wielokrotnie padają wówczas pytania o skuteczność leczenia i trwałość osiągniętych po jego zakończeniu rezultatów. Nie sposób określić czym jest skuteczna terapia bez próby zastanowienia się nad celami, jakie klientowi przyświecają. Z dylematami na temat wprowadzenia zmian w sposobie swojego funkcjonowania spotykam się na co dzień. To, co dla jednej osoby może wydawać się idealnym rozwiązaniem, w przypadku drugiej może się nie sprawdzić.

            Jeśli przyjąć za podstawowy cel terapii długotrwałe utrzymywanie pełnej abstynencji, to statystyki mogą być mało satysfakcjonujące. Biorąc pod uwagę nawrotowy charakter uzależnienia taka stuprocentowa trzeźwość w dodatku trwała, dla wielu osób jest nie do zaakceptowania na  etapie życia w którym się znajduje. Przeprowadzone przez Instytut Psychologii Zdrowia badania obejmujące grupę 1394 osób, jasno wskazują, że cel w postaci pełnej abstynencji osiąga mniejszość. Po dwóch latach od zakończenia leczenia było to bowiem 33,4% badanych. Warto jednak spojrzeć na problem szerzej. Indywidualizm i różne warunki życia powodują, że ilość zmiennych mających wpływ na osiągnięcie tak postawionego celu jest różna w przypadku każdej z tych osób. Nie można mierzyć ich zatem jedną miarą. Przeprowadzone badania uwzględniają więc także inne sposoby funkcjonowania klientów po terapii i tak: 6,9% miało w tym czasie jednorazowy kontakt z alkoholem a 8,3% określiło swoje picie jako sporadyczne. Klientów, którzy otwarcie przyznali się do powrotu do picia podobnego jak przed leczeniem było 8,4%.

            Ocena skuteczności leczenia uzależnień jest na tyle istotna, że zwraca na nią uwagę w swoim raporcie Komitet Ekspertów WHO. Słusznie podkreślają oni, że brak jest precyzyjnych metod pomiaru sukcesu w leczeniu. Ogromna ilość wspomnianych wcześniej indywidualnych i społecznych zmiennych które wymagają określenia, różnorodność dostępnej oferty terapeutycznej  czy różne etapy na których klient się znajduje rozpoczynając leczenie utrudniają stworzenie jednej definicji skutecznej terapii zakończonej sukcesem.

            Osobiste programy terapii zakładają indywidualny sposób podejścia i terapię "skrojoną" na miarę możliwości, zasobów i planów klienta. Jednym z podstawowych założeń jest w tym przypadku określenie celów leczenia. Oprócz pełnej abstynencji o której wspomniano wcześniej, istotne jest min. odzyskanie utraconej niezależności czy przekładającej się na sposób funkcjonowania w różnych obszarach życia autokontroli. Szereg podejmowanych działań, których jednym z elementów jest abstynencja, przyświeca szeroko rozumianemu celowi jakim jest poprawa komfortu życia osoby uzależnionej. Modyfikacja sposobu dotychczasowego sposobu funkcjonowania polegająca także na zwróceniu uwagi na rozwój, codzienną aktywność czy sposoby relaksu, ma na celu nakierowanie człowieka zgłaszającego się po pomoc na właściwe dla niego tory.  Osobiście uważam, że to są cele podstawowe do których osiągnięcia potrzebna jest trzeźwość. W sytuacji, gdy człowiek nadmiernie skupia się na abstynencji jako głównym celu życia, powoli traci kontakt z innymi jego obszarami. Oczywiście w dalszym ciągu zaprzestanie picia, przyjmowania narkotyków czy unikanie pewnych zachowań, będzie wiodącym elementem terapii uzależnień, jednak czy same tego typu zachowania określić można mianem sukcesu w terapii?

            Ktoś kiedyś powiedział, że trzeźwość musi dawać człowiekowi radość. Jeśli nie będziesz widział radości w trzeźwym życiu, prędzej czy później zapijesz lub wrócisz do przyjmowania narkotyków. Gdyby ktoś dzisiaj zapytał mnie, jak określiłbym sukces w terapii powiedziałbym, że jest to nie tyle samo utrzymywanie abstynencji przez klienta, ile właśnie czerpanie z tego powodu radości  a tym samym poprawa jakości i komfortu życia człowieka.